Монголчуудын уламжлалт аж ахуй нь сонгодог нүүдлийн мал аж ахуй юм. Эртнээс нааш аж ахуйн онцлогт тохирсон сууцыг бүтээн бий болгож уламжлуулан хөгжүүлж ирсэн байна. Монгол гэр нь мал аж ахуй эрхлэн аж төрдөг ард түмэнд нэн тохирсон, нүүдэл хийхэд хурдан хугацаанд барьж, буулгах, энгийн хөсгөөр тээвэрлэн авч явахад авсаар төдийгүй малын болон байгалийн гаралтай түүхий эдээр хийгддэг, нарийн тусгал, агаарын солилцоо хамгийн ихээр авах боломжтой, хүний эрүүл ахуйд хоргүй архитектурын онцгой шийдэл бүхий сууц юм. Гэрийг дотор нь угсаатны онцлогоос хамаарч Монгол гэр, Түрэг гэр хэмээн ерөнхийлөн хоёр ангилахын зэрэгцээ гэрийн хэмжээнээс хамаарч морин, хонин, хурган ханатай хэмээн нэрлэнэ. Хурган гэр нь хурганы толгой багтахаар тийм жижиг нүдэн ханатай гэр юм. Үзүүллэгт буй хурган гэрийг 1984 онд МАХН-ын Төв хорооны Улс төрийн товчооноос гаргасан “Угсаатан зүй, ардын урлагийн өв санг эрэн сурвалжлах, цуглуулах, хадгалах, хамгаалах ажлыг сайжруулах зарим арга хэмжээний тухай” хэмээх тогтоолыг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд Хөвсгөл аймгийн Ар булаг сумын Хотгойдын Д.Наваанчүлтэм хэмээх иргэнээс нэрт угсаатан зүйч С.Бадамхатан, музейн сан хөмрөгийн эрхлэгч байсан М.Хайдав нар худалдан авч музейн сан хөмрөгийг баяжуулсан түүхтэй. Уг гэрийг Д.Наваанчүлтэм 1934 онд өөрийн гараар урлан хэрэглэж байсан ажээ. Энэхүү гэр нь 6 хана, 72 уньтай, гэрийн мод нь бүрэн хээ чимэглэлтэй.
Монголын угсаатны зүй I боть УБ, 2012
Монгол ухаан-модоор урлахуй
Дүрслэх урлагийн музейн сан хөмрөгөөс
Discussion about this post