БУГАН ХӨШӨӨ ЯЗГУУРТНЫ ДУРСГАЛ

Хүрэл ба төмөр зэвсгийн үед Төв Азид оршин сууж байсан эртний нүүдэлчдийн түүх, соёл, зан үйл, урлаг, оюун санааны төлөөлөл болсон буган хөшөөг нас барсан хүнийг тэр тусмаа язгууртан, баатруудыг төлөөлүүлэн босгосон дурсгал гэдэгтэй ихэнх судлаачид санал нийлдэг билээ. Музейн сан хөмрөгт хадгалагдаж буй 2 буган хөшөөний тайлбарыг хүргэж байна.
Өв соёлоо хамгаалъя, хайрлая! 
СӨРТИЙН ДЭНЖИЙН БУГАН ХӨШӨӨ
Он цаг: НТӨ 1000-600
Хэмжээ: Өндөр 160 см, өргөн 33 см, зузаан 29 см
Материал: Боржин чулуу

Энэхүү буган хөшөөг Хөвсгөл аймгийн Бүрэнтогтох сумын нутаг Сөртийн дэнж хэмээх газраас Монгол-Оросын хамтарсан “Төв Азийн археологийн судалгааны анги” 2006 онд илрүүлэн олжээ. Сонирхолтой дүрслэл бүхий уг хөшөөг 2007 онд тус музейд шилжүүлэн авчирсан ба хөшөөнд сийлсэн хос загас, ороомог дүрс болон тэрэгний дугуй мэт хигээст хүрд зэрэг нь буган хөшөөний соёлд маш ховор тохиолддог дүрслэлүүд юм.

МОРИН ТОЛГОЙН БУГАН ХӨШӨӨ
Он цаг: НТӨ 1300-800
Хэмжээ: Өндөр 158 см, өргөн 34.5 см, зузаан 32 см
Материал: Боржин чулуу

Уг буган хөшөөг археологич Д.Наваан 1980-аад оны үед Төв аймгийн Алтанбулаг сумын нутаг Морин толгой хэмээх газраас анх илрүүлэн судалжээ. Монгол-Солонгосын хамтарсан “МОН-СОЛ” төслийн судлаачид 2000 онд музейд шилжүүлэн авчирсан. Хөшөөнөө дөрвөн том буга, дөрвөн жижиг бугыг загварчилан сийлсэн бөгөөд мөн унжлагатай цагирган ээмэг, нум сум, хуйтай чинжаал, бамбай зэрэг эд зүйлсийг тус тус дүрсэлсэн байна.

 П.Цэндмаа