Өнгөрөгч даваа гаригт Хөгжлийн банкны асуудлаар УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хороон дээр нээлттэй сонсгол явуулсан. Улс төрийн сөрөг хүчин болон олон нийтийн зүгээс сонсголыг “ямар ч үр үр дүнгүй, хий хоосон пиар боллоо” хэмээн дүгнэж байгаа боловч нийтэд ил тод мэдээлсэн нэг зүйл бол нийт чанаргүй зээлийн 60 хувь буюу нэг их наяд төгрөгийн зээл төрийн өмчид компаниудад оногдож байгааг зарлав. Энэ зээлийг төсвийн мөнгөөр төлж барагдуулах, Засгийн газар үүрэг хүлээх тухай яригдаж, олон нийтийн эсэргүүцэл, шүүмжлэлийг дагуулж байна.
Төрийн өмчит компаниудын авсан зээлийн дараа улстөрчид буюу тэдний хамааралтай компаниудын авсан зээл үлдсэн зээлийн дийлэнх хувийг бүрдүүлж байгаа аж. Тэгэхээр Хөгжлийн банкны гаргасан зээл хавтгайдаа л “зориулалтын бус” буюу ашиг сонирхлын зөрчилтэйд тооцогдож байгаа юм байна.
Мөн нээлттэй сонсголоос үлдсэн өөр нэг зүйл гэвэл өмнөх удаагийнхтай адил АН, МАН-аараа талцаад аль нь их “идсэн, уусан” тухай маргаж байна. Хариуцлага тооцож байгаа нь гээд намаас хөөх, хасах…
Ингэхэд намд элсэнэ, намын гишүүн болно гэдэг шагнал урамшуулал юм уу? Хөөж туух нь тэгээд хариуцлага тооцож байгаа хэлбэр үү? Үүн дээр өвгөн багшийн хэлсэн үгийг хараагүйчин, мэдээгүйчин болоод бүү өнгөрөөсэй гэсэндээ хошуу нэмэрлэв.
Улс төрийн нам гэдэг бол үзэл санааны нэгдэл. Ажилчин, малчин, хөрөнгөтөн, язгууртан, бүр хулгайч, дээрэмчин байхаас үл хамаараад хүн бүр улс төрийн үзэл бодолтой байх, аль нэг нам, үзэл санааг дэмжих эрхтэй. Үүнийх нь төлөө хүнийг ямар нэг байдлаар ялгаварлаж, гадуурхаж болдоггүй. Энэ бол ардчилсан нийгмийн суурь зарчим, ардчилсан улсын мөрдөх дүрэм. Үндсэн хуулиндаа хүртэл бичсэн биз дээ.
Харин гэмт хэрэг үйлдэх, хууль зөрчих, бусдын болон нийтийн эрх ашигт хохирол учруулах бол тусдаа, хуулийн хариуцлагатай үйлдэл.
Гэтэл Хөгжлийн банкны зээлдэгчдийн асуудал босч ирсний дараа МАН-ын генсек /ерөнхий нарийн бичгийн дарга/ Д.Амарбаясгалангийн авсан хамгийн эхний арга хэмжээ нь намаас гишүүнээс хөөх. Нэг ёсондоо МАН бол хулгайчгүй нам, хулгай зэлгийг хүлээн зөвшөөрдөггүй гэдгээ харуулж байгаа ухаантай. Хулгайчгүй байхын тулд яах ёстой вэ гэвэл тэр мэтийн ашиг сонирхлын зөрчилтэй, ардаа бизнестэй, нийтийн бус, хувийнхаа эрх ашгийг түрүүнд тавьдаг нөхдийг намаас ямар нэг албан тушаалд тавьдаггүй, улстөрийн дэмжлэг, итгэл үзүүлдэггүй л байх ёстой. Та манай намыг дэмжиж болно, гишүүнээр элсэж болно оо. Гэхдээ та бол ардаа ийм ийм бизнестэй, ийм эрх ашигтай учраас таныг шийдвэр гаргах албан тушаалд тавьж, улс төрд нөлөөлөх байр суурьтай байж болохгүй ээ. Иргэнийхээ хувьд, намын гишүүний хувьд үгээ хэлж, үзэл бодлоо чөлөөтэй хэлэх чинь бол чөлөөтэй л гэх ёстой.
Тэгээд ялангуяа нэгэнт гэмт хэрэгт холбогдсон, ашиг сонирхлын зөрчил үүсгэсэн, нийтийн эрх ашигт хохирол учруулсных нь дараа “намын гишүүнээс хассан, манай нам цэвэрхэн болсон” гэж ярьж, бичиж бүр болохгүй. Яагаад гэвэл хүний улс төрийн эрх гэдэг яг шашин шүтлэгтэй адил халдаж болохгүй зүйл. Харин түүнийхээ оронд намаас томилсон, сонгосон албан тушаалаасаа нэн даруй зайлуулаад хуулийнхны гарт өгөх ёстой. Улс төрийн хариуцлага тооцох гэдэгт ядаж үүнийг хэлнэ.
Хэрэв санаж байгаа бол өмнөх парламентын үед УЕП М.Энх-Амгалан ЖДҮХС-гийн хэргээр УИХ-ын 5-6 гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлдүүлж шалгахаар УИХ дээр санал оруулж ирээд нэгийг нь ч суллаж чадаагүй. Оронд нь өөрөө сулраад, ажлаа өгөөд явсан байдаг юм. Сая болсон сонсгол дээр Ерөнхий прокурор Б.Жаргалсайхан “Хуулийн байгууллага ажлаа хийж байгаа. Ямар ч хүнд ялгамжтай хандахгүй, давуу байдал олгохгүй” гэж томоос том дуугарч байна лээ. Том дуугаралт хаана очиж буудгийн тодхон жишээ нь өмнөх прокурор.
Үнэхээр улс төрийн нам өөрөө нийгмийн өмнө хариуцлагатай байя гэж байгаа бол намаасаа албан тушаал авсан ашиг сонирхлын зөрчилтэй нөхдийг албан тушаалаас нь зайлуулаад хуулийн өмнө аваачиж өг. Хэрвээ тэгж чадахгүй гэвэл хулгайч нартайгаа хамт жив. Өөр сонголт байхгүй.
Заавал хүнийг эрүүгийн гэмт хэрэгтэн болгож, шорон гяндан болж мууг нь үзэж байж хариуцлага тооцсон болдог юм биш шүү дээ. Хамгийн наад захын, хамгийн энгийн нь УИХ-ын 2012 онд баталсан Сонирхлын зөрчлийн тухай (Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах тухай) хууль бий. Тэнд “нийтийн албан тушаалтан (УИХ, Засгийн газрын гишүүн, Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд асан бүгд багтана), түүний хамаарал бүхий этгээд (аав, ээж, ах, дүү, эхнэр, нөхөр, хүүхэд) төрөөс баталгаа гаргасан зээл хүртэгч байж болохгүй ээ. Зөвхөн нээлттэй сонгон шалгаруулалт буюу тендерээр ажил гүйцэтгэж, ашиг хүртэж болно оо” гээд цагаан дээр хараар, тов тодорхой биччихсэн байгаа. Тэр хуулиа л хэрэгжүүлчихэд бүгд ажил, албан тушаалгүй болно. Нам нь яахав, хүний эрх юм чинь байж л байг.
Б.СЭМҮҮН
Discussion about this post